Reklama

Śladami „Króla Instrumentów” w diecezji legnickiej (9)

Niedziela legnicka 48/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Od XIV w. Wałbrzych znany był z wydobycia, początkowo rud metali, srebra i ołowiu, potem węgla. Pierwsze wzmianki o kopalniach węgla pochodzą: z 1561 r. w Białym Kamieniu, z 1586 r. w Sobięcinie i z 1594 r. w Starym Zdroju. Rozwój górnictwa węglowego (a także tkactwa) przypada na XVII-XVIII w. Powstają duże osady górnicze, skupiające ludność zajmującą się głównie pracą w pobliskiej kopalni. Jedną z takich osad jest Sobięcin (pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1305 r.) W XIX w. w wyniku napływu ludności z Czech, Śląska i Niemiec stał się jednym z największych osiedli górniczych w Wałbrzychu. Ponieważ byli to w większości katolicy, w latach 1871-73 wybudowano dla nich kaplicę z sierocińcem pw. św. Barbary. Dla ciągle powiększającej się liczby wiernych kaplica okazała się za mała. Postanowiono wybudować kościół, który wzniesiono w latach 1908-10.
1 października 1920 r. powstała parafia pw. św. Józefa Oblubieńca, której pierwszym proboszczem został w 1921 r. ks. Paweł Teikert. Od 1983 r. proboszczem tej parafii jest ks. Tadeusz Szacoń.
Kościół zbudowany został z muru pruskiego, a jego ściany wyłożono impregnowanym korkiem. Budowla na planie prostokąta, z nawą główną przykrytą dwuspadowym dachem, pod którym umieszczono rząd okien, ma po obu stronach niższe nawy boczne, z dachami pulpitowymi (jednospadowe). Z lewej strony świątyni, pomiędzy nawą główną i boczną, usytuowano czworoboczną wieżę. Wieża dla kontrastu z nawami ma dach płaski, w formie czworokąta, pośrodku którego umieszczono krzyż.
We wnętrzu trójnawowej świątyni uwagę zwraca drewniany, płaski strop z namalowanymi freskami Świętych. Nawy boczne wyznaczają, w górnej części ściany z rzędem podwójnych okien, pomiędzy którymi umieszczono drewniane filary, łączące nawy ze stropem. W środkowej części naw biegnie empora, zakończona balustradą, której pięknym wykończeniem jest ciąg arkad. Taki sam drewniany, arkadowy ciąg oddziela nawę główną od naw bocznych, w ich dolnej części, gdzie arkady wsparte są na drewnianych kolumnach. W prezbiterium, na jego tylnej ścianie, widoczne są cztery okna z witrażami, pod którymi zawieszone są figury czterech Ewangelistów. Pomiędzy oknami, w środkowej części prezbiterium, na jego tylnej ścianie znajduje się krzyż z figurą ukrzyżowanego Pana Jezusa, pod którym stoją figury Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty. Po obu stronach prezbiterium, w nawach bocznych, zbudowano ołtarze poświęcone Matce Boskiej Częstochowskiej oraz patronowi kościoła i parafii św. Józefowi.
Nad wejściem głównym, naprzeciw prezbiterium znajduje się empora organowa. W jej środkowej części, na tle ozdobionych witrażami okien ustawiono organy. Zbudowała je Firma Schlag und Söhne ze Świdnicy (OPUS 894). Neogotycki, ciemnobrązowy, drewniany prospekt pięknie komponuje się z całym wnętrzem świątyni. Złożony jest z pięciu pionowych części, przedzielonych płaskimi filarami, z których każdy zakończony jest pinaklem (małą wieżyczką). Na jego szczycie umieszczono kwiaton. Każda z części prospektu, wypełniona piszczałkami, zakończona jest wimpergą (dekoracyjny szczyt) i ozdobiona żabkami. W podstawę prospektu, w jego środkową część, wbudowany jest kontuar, złożony z dwóch manuałów i klawiatury pedałowej. Każdy z dwóch manuałów zawiera 54 klawisze w skali 1C - 5F (C - f3), a klawiatura pedału o skali 1C - 3D (C - d1) posiada 27 drewnianych klawiszy. 16 registrów umieszczonych nad II manuałem włącza 10 głosów organowych i urządzenia dodatkowe.
Zespół brzmieniowy manuału I:
Prinzipal 8´, Gambe 8´, Octave 4´, Progr. Harm. 2 - 3 fach.
Zespół brzmieniowy manuału II:
Geigen - Prinzipal 8´, Gedeckt 8´, Salizet 8´, Travers Flöte 4´.
Zespół brzmieniowy pedału:
Subbas 16´, Violoncello 8´.
Z powyższego zestawienia wynika, że organy nie posiadają głosów języczkowych. Składają się głównie z Pryncypałów, Fletów i głosów smyczkowych. Pryncypały (z łac. principalis - główny, zasadniczy) to podstawowy i najważniejszy głos organowy, o jasnym, pełnym dźwięku, który nie ma odniesienia do innego instrumentu. W manuałach podstawą jest Pryncypał 8´, w pedale Pryncypał 16´. Istnieją odmiany brzmieniowe Pryncypału, np. Pryncypał fletowy, o barwie pośredniej między Pryncypałem a Fletem lub Pryncypał skrzypcowy, który występuje w opisywanych organach jako Geigen - Principal 8´. W skład Pryncypałów wchodzą głosy zasadnicze (Pryncypał 32´, 16´, 8´), poboczne (głosy kwintowe i tercjowe) oraz mieszane (Mikstury). Instrument wyposażony jest w urządzenia dodatkowe, do których należą: Tutti, Tremolo oraz połączenia: Manual - Koppel, Pedal - Koppel zu I, Super Oct. - Kop. II an I, Sub. Oct - Kop. II an I oraz włącznik Kalkant. Jest to instrument o trakturze pneumatycznej, z jednym miechem magazynowym, napędzanym elektrycznie.
Organy w kościele św. Józefa Oblubieńca w wałbrzyskiej dzielnicy Sobięcin są kolejnym instrumentem zbudowanym przez Firmę Schlag und Söhne. Ta świdnicka Firma zbudowała wiele instrumentów w naszych kościołach. Każdy z nich jest inny, ma swoją indywidualną dyspozycję i prospekt. Ale każdy z tych instrumentów odpowiednio dopasowany do wnętrza świątyni zachwyca swoim pięknem.
Dziękujemy proboszczowi ks. Tadeuszowi Szaconiowi za udostępnienie organów.

W artykule wykorzystano informacje z książki Wałbrzych zarys monografii miasta na tle regionu S. Michalkiewicza

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Leon XIV: najwyższą zasadą w Kościele jest miłość

2025-10-26 11:31

[ TEMATY ]

Kościół

miłość

Papież Leon XIV

najwyższa zasada

Vatican Media

Papież Leon XIV

Papież Leon XIV

Nikt nie jest powołany do rozkazywania, wszyscy są powołani do służenia; nikt nie może narzucać swoich idei, wszyscy musimy wzajemnie siebie słuchać; nikt nie jest wykluczony, wszyscy jesteśmy powołani do uczestnictwa; nikt nie posiada całej prawdy, wszyscy musimy szukać jej pokornie i szukać jej razem - wskazał Ojciec Święty podczas Mszy św. w Bazylice św. Piotra. Eucharystia stanowiła zwieńczenie Jubileuszu zespołów synodalnych i organów uczestnictwa.

Podziel się cytatem - wezwał Leon XIV. Nawiązując do ewangelicznej historii o faryzeuszu i celniku oraz ich postaw, Papież wskazał, że Kościół „nie stoi wyprostowany, triumfujący i dumny z siebie samego”, lecz „pochyla się, by umywać stopy ludzkości”; nie osądza, ale „staje się miejscem gościnnym dla wszystkich i dla każdego”; „nie zamyka się w sobie, ale trwa w słuchaniu Boga, aby w ten sam sposób móc słuchać wszystkich”.
CZYTAJ DALEJ

Boże, miej litość dla mnie, grzesznika!

2025-10-21 14:10

Niedziela Ogólnopolska 43/2025, str. 22

[ TEMATY ]

homilia

Artur Stelmasiak

Ks. prof. Waldemar Chrostowski

Ks. prof. Waldemar Chrostowski

Przypowieść o faryzeuszu i celniku, którzy przybyli do świątyni, żeby się modlić, odnosi się nie tylko do jednej konkretnej sytuacji, lecz do tego, co powtarza się w każdym pokoleniu wyznawców Boga.

Przypowieść o faryzeuszu i celniku, którzy przybyli do świątyni, żeby się modlić, odnosi się nie tylko do jednej konkretnej sytuacji, lecz do tego, co powtarza się w każdym pokoleniu wyznawców Boga. Jako pierwszą Jezus ukazuje pobożność faryzeusza, zapewne dlatego, że jest częstsza. Faryzeusz staje przed Bogiem z satysfakcją, że wypełnił wszystko, co nakazane, a nawet więcej, ponieważ uczynił to w dwójnasób. Gdyby na takim wyznaniu poprzestał, należałyby mu się uznanie i pochwała, bo nie wszyscy prowadzą życie, które wymaga tak wielkiego wysiłku. Stało się jednak inaczej. Słowa: „Boże, dziękuję Ci, że nie jestem jak inni ludzie”, świadczą, że najważniejszym celem tego wysiłku było nie tyle uczczenie Boga, ile wywyższenie się nad innych, postrzeganych jako zdziercy, niesprawiedliwi i cudzołożnicy. Ta postawa aroganckiej wyższości znalazła również wyraz w jego nastawieniu do celnika, do którego odniósł się z nieskrywaną pogardą. Zamiast patrzeć przed siebie, w stronę Boga, do którego zwracał się w modlitwie, faryzeusz oglądał się za siebie, w przekonaniu, że jest od celnika, tak samo jak od wszystkich innych ludzi, lepszy. Dziękując Bogu nie za to, kim jest, lecz za to, kim nie jest, modlił się w gruncie rzeczy do siebie, a nie do Boga. Wybrał samousprawiedliwienie, a więc tak naprawdę Boga nie potrzebował.
CZYTAJ DALEJ

Rozwój serwisu internetowego Cyfrowa Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu

2025-10-27 12:38

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu po raz kolejny udostępniła w Internecie swoje cenne zbiory biblioteczne i archiwalne. Stało się to możliwe dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu rządowego Kultura Cyfrowa. Środki te, wysokości 50 tys. zł, przeznaczone zostały na zadanie pod nazwą Rozwój Cyfrowej Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Digitalizacja i udostępnienie zbioru rękopisów. Łączny koszt wszystkich prac związanych z tą inicjatywą wyniósł 62 780 zł.

Celem projektu był rozwój i zwiększenie atrakcyjności serwisu Cyfrowa Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu. Wspomniane repozytorium cyfrowe diecezjalna książnica prowadzi już ponad 15 lat. Odpowiednią infrastrukturę pozwalającą na przechowywanie i udostępnianie zdigitalizowanych wersji obiektów piśmienniczych zainstalowano pod koniec 2008 r. Pierwsze skany opublikowano już w styczniu 2009 r. Od tego czasu do biblioteki cyfrowej trafiło 2 677 obiektów. Wśród nich są manuskrypty średniowieczne, nowożytne rękopisy biblioteczne, inkunabuły, starodruki, książki i czasopisma z XIX i XX w., dokumenty pergaminowe, archiwalia, muzykalia i wiele innych. Z racji na rosnącą liczbę skanów koniecznym było stałe powiększanie przestrzeni dyskowej do ich przechowywania. Obecnie znajdują się one już na czterech macierzach dyskowych. Zadanie zrealizowane w 2025 r. zakładało zakup jednej z nich, gdzie wgrywane są najnowsze pliki. Cyfrowe wersje obiektów udostępniane są Internecie poprzez serwis oparty na oprogramowaniu dLibra. Od 2008 r. był on już kilkukrotnie aktualizowany. W chwili obecnej jest to już szósta wersja tegoż oprogramowania. Od momentu udostępnienia pierwszych skanów Cyfrowa Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu odnotowała prawie 10 milionów unikalnych wizyt. Można z niej korzystać z dowolnego miejsca na świecie i jest to całkowicie darmowe.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję